دنیر چیست؟ واحدهای اندازه گیری نمره نخ

واحدهای اندازی گیری برای سهولت و یکپارچه سازی اختراع شدند. وقتی یک واحد اندازی گیری مشخصی وجود نداشته باشد بدون شک اندازه‌هایی که افراد در نظر می‌گیرند نیز متفاوت است. هر شی و وسیله و … که وجود دارد دارای واحدی برای اندازی گیری است. مناسبترین روش موجود در حال حاضر برقراری ارتباط بین وزن نخ با طول آن است. در صنعت نساجی برای مشخص کردن ابعاد نخ و محاسبات در تهیه نخ و بافتن پارچه واحدی نیاز است. واحدهایی برای اندازه گیری کمی نخ تعیین شده است که به آن نمره نخ گوییم. در ادامه به بررسی واحدهای اندازی گیری نخ می‌پردازیم.

نمره یا شماره نخ

نمره نخ یا شماره نخ در واقع بیان عددی ظرافت نخ است. از آنجاییکه نخ‌ها انعطاف پذیر و ناهموار هستند به جای اندازه گیری قطر نخ‌ها، ظرافت آن‌ها از نظر طول و وزن بیان می‌شود.

نمره گذاری نخ

دو سیستم نمره بندی نخ وجود دارد: سیستم مستقیم و سیستم غیر مستقیم:

• در روش مستقیم نمره نخ عبارت است از وزن واحد طول نخ. در این روش وزن نخ را بر طول نخ تقسیم می‌کنیم. از روش مستقیم برای اندازه گیری نمره نخ ابریشم و الیاف مصنوعی استفاده می شود. واحدهای به کار رفته در روش مستقیم عبارتند از دنیر(den) ، تکس (tex) ، دسی تکس (dtex) ، میلی تکس (mtex) و کیلو تکس(ktex) .
• در روش غیرمستقیم نمره نخ عبارت است نسبت واحد طول به واحد وزن نخ. شماره های بدست آمده از روش غیرمستقیم برعکس روش مستقیم است. از روش غیرمستقیم برای شماره گذاری نخ‌های پنبه و کتان وپشم و آسبست استفاده می شود. در روش غیرمستقیم از واحد نمره انگلیسی (Ne) ، متریک و فرانسوی استفاده می‌شود .

واحدهای نمره نخ

دنیر

وزن 9000 متر از نخ بر حسب گرم است. هر چه عدد دنیر بیشتر شود نخ ضخیم‌تر است. برای مثال اگر 9000 متر از نخ 25 گرم وزن داشته باشد، نمره آن 25 دنیر خواهد بود. این واحد با علامت den نشان داده می‌شود و معمولا از آن برای بیان نمره‌ی نخ‌های یک‌سره استفاده می‌شود. دنیر 60 الی 160 در قالیبافی مصرف دارد و ظریف‌تر از آن (کمتر از دنیر 60) را در پارچه‌بافی قابل استفاده است.

تکس

 وزن 1000 متر از نخ را بر حسب گرم نشان می‌دهد. برای مثال اگر 1000 متر از نخ، 20 گرم وزن داشته باشد، نمره آن نخ 20 تکس خواهد بود. این واحد با علامت tex نشان داده می‌شود.

دسی تکس

این واحد وزن 10000 متر از نخ را بر حسب گرم نشان می‌دهد. برای مثال اگر 10000 متر از نخ 30 گرم وزن داشته باشد، نمره آن 30 دسی‌تکس خواهد بود. این واحد با علامت dtex نشان داده می‌شود و معمولا از آن برای بیان نمره‌ی نخ‌های یک‌سره و نخ‌های ظریف استفاده می‌شود. برای مثال اگر نمره یک نخ 20 تکس باشد، نمره آن نخ برابر با 200 دسی تکس خواهد بود. شیوه‌ی نوشتن 10 tex = 1dtex بدین صورت است.

میلی تکس

وزن 1000 متر بر حسب میلی گرم را نشان می‌دهد.

کیلو تکس

وزن 1000 متر برحسب کیلوگرم است.

بايد توجه داشته باشیم که از میلی تکس برای الیاف ظریف و برای نخ های قطور و فتیله طناب از کیلو تکس اسفاده می شود . از واحد متریک امروزه کمتر استفاده می شود .

نمره انگلیسی

این واحد تعداد 840 یارد از طول نخ را که 1 پوند وزن دارد، نشان می‌دهد. برای مثال اگر نمره یک نخ 20 انگلیسی باشد یعنی 20×840 (16800) یارد از این نخ، 1 پوند وزن دارد. این واحد با علامت Ne نشان داده می‌شود.

متریک

این واحد، طول یک گرم از نخ را بر حسب متر نشان می‌دهد. با بیانی دیگر تعداد مترهايي كه 1 گرم وزن داشته باشند. برای مثال اگر 50 متر از نخ، یک گرم وزن داشته باشد، نمره آن نخ 50 متریک خواهد بود. این واحد با علامت Nm نشان داده می‌شود.