طناب‌ها را از مواد اولیه‌ی متفاوتی می‌توان تولید کرد. بسته به کاربردی که طناب دارد مواد اولیه‌ی تولید آن انتخاب می‌شود. بطور کلی طناب‌ها به دو دسته‌ی طناب طبیعی و طناب مصنوعی تقسیم می‌شوند. طناب‌های طبیعی از مواد اولیه طبیعی مانند مو، کتان، پشم، کنف و طناب‌های غیر طبیعی از مواد پلاستیکی مثل پلی پروپیلن، پلی اتیلن، پلی استیل و… تولید می‌شود.
مواد اولیه طبیعی
مواد طبیعی، موادی هستند که برای ساختن و تولید آن‌ها، ماده اصلی دچار تغییرات شیمیایی نمی‌شود. مواد طبیعی مستقیم از منابع گیاهی و زمین گرفته می‌شوند و نیازی به ساختن آن‌ها نیست. میزان تغییر مواد طبیعی برای ساخت محصولات بستگی به محصول مورد نظر دارد. مواد طبیعی در طبیعت به وفور یافت می‌شوند.
برخی از رایج‌ترین مواد طبیعی
پشم
پشم از الیاف طبیعی است که از حیواناتی مانند گوسفند، شتر، گاومیش، لاما و غیره به دست می‌آید و مواد اصلیِ صنعت نساجی است. پشم انواع مختلفی دارد که ترکیبی از پروتئین و مقدار کمی لیپید هستند و توسط فولیکول‌های پوست ساخته می‌شوند. چین‌خوردگی در ساختار آن، از ویژگی بارز این ماده است که موجب می‌شود ریسندگی آسان‌تر و حجم بیشتری نسبت به دیگر الیاف داشته باشد و با حفظ هوا در لایه‌های خود مانع انتقال حرارت شود. کیفیت پشم با ویژگی‌هایی مانند قطر الیاف، چین‌خوردگی، کارکرد، رنگ و استحکام اصلی آن تعیین می‌شود.
الیاف گیاهی مثل الیاف نارگیل
کویر (Coir) الیافی طبیعی است که از پوسته بیرونی نارگیل به دست می‌آید. از الیاف نارگیل برای ساخت محصولاتی مثل طناب و نخ استفاده می‌شود.
کاه
کاه از ضایعات ساقه‌های خشک گیاهانی مانند گندم، جو، ذرت و برنج پس از حذف دانه به دست می‌آید. این ماده در سبدبافی و برخی طناب‌ها کاربرد دارد.
پنبه
پنبه از مهم‌ترین و پرکاربردترین الیاف طبیعی در نساجی است. پنبه یک نوع محصول کشاورزی است که از الیاف پوشانندهٔ دانهٔ گیاه پنبه به دست می‌آید. پنبه تشکیل‌شده از الیافی نرم و پف‌دار است که درون کپسولی به دور تخم‌های گیاه پنبه می‌روید. این الیاف از سلولز تشکیل شده‌اند و به دلیل ویژگی پوشانندگی، می‌توانند تخم‌های گیاه را با خود به مناطق دور ببرند و به گسترش گیاه کمک کنند.
مواد اولیه مصنوعی
مواد مصنوعی موادی هستند که با تغییر شیمیایی ماده اصلی، ماده‌ای جدید با ویژگی‌های متفاوت ساخته می‌شود. پلاستیک معروف‌ترین ماده مصنوعی در جهان است. برای ساختن این ماده مصنوعی از نفت استفاده می‌شود. برای ساخت پلاستیک، با فراوری نفت در آن تغییرات شیمیایی ایجاد می‌کنند تا از منبعی طبیعی، محصولی مصنوعی به نام پلاستیک تولید شود.
برخی از رایج‌ترین مواد مصنوعی
نایلون
نایلون مجموعه‌ای از پلیمرهای مصنوعی پلی‌آمیدی است که از نفت ساخته می‌شود و محصولات تولید شده از آن به شکل‌های گوناگونی در بازار وجود دارد. نایلون نخستین پلیمر ترموپلاستیک است. گرمانرم یا ترموپلاستیک به خاصیتی از مواد گفته می‌شود که با گرم شدن، نرم شده، شکل می‌گیرند و با سرد شدن سفت می‌شوند و این فرایند می‌تواند بارها تکرار شود.
الیاف اکریلیک
الیاف اکریلیک نوعی از الیاف مصنوعی است که از پلی اکریلونیتریل ساخته می‌شود. اکریلیک، نرم، سبک و مانند پشم است و انعطاف‌پذیری بسیار خوبی دارد و به راحتی رنگ می‌گیرد. محصولات ساخته شده از این نوع الیاف قابل شستشو، ضدحساسیت و بسیار قابل اشتعال هستند. از ماده مصنوعی اکریلیک در ساخت ژاکت و لباس‌های ورزشی، چکمه و دستکش، مبلمان، پارچه، قالی، خز مصنوعی، طناب، کلاه گیس، روسری، اکستنشن مو، سایبان، روکش و لباس‌های محافظ استفاده می‌شود.
تکنورا
تکنورا از نوع الیاف آرامیدا است که استحکام و مقاومت شیمیایی بالایی دارد. از تکنورا در چتر نجات دو مریخ‌نورد آپورچونیتی» (Opportunity) و «پرسی» (Perseverance) استفاده شد. برخی از کاربردهای تکنورا عبارتند از:
-
- شیلنگ‌های توربوشارژر خودرو و فشار قوی
- تسمه تایم
- کابل فیبر نوری
- طناب، سیم بکسل و کابل
- طناب فولادی
- بادبان‌های موج سواری و کایت‌سواری
- تجهیزات حفاظت فردی
پلی استر
«پلی‌استر» (Polyester) مانند ابریشم مصنوعی، اکریلیک، نایلون، کولار، نومکس و بسیاری از محصولات دیگر از الیاف مصنوعی است و به‌طور کامل از مواد شیمیایی تشکیل شده و برای ساخت پارچه‌ها و طناب‌های مصنوعی استفاده می‌شود. در کل، الیاف مصنوعی دوام بیشتر و هزینه تولید کمتری دارند. پلی‌استر از واکنش شیمیایی بین اسید و الکل و از زغال‌سنگ و نفت تولید می‌شود. پلی‌استرها دوام و ماندگاری بسیار بالایی دارند و در برابر چین و چروک، کشش و جمع‌شدگی مقاوم هستند.
پلی اتیلن
پلی اتیلن، یک ماده پلیمری است که از واحدهای منفرد اتیلن تشکیل شده است. اتیلن ها به صورت زنجیره ای به دنبال هم آرایش یافته اند و مولکول بزرگ پلیمری را تشکیل داده اند. ماده اولیه پلی اتیلن ها از نفت خام به دست می آید. مهم ترین بازار مصرف انواع پلی اتیلن ها، صنایع لاستیک و پلاستیک است.
پلی پروپیلن
پلی پروپیلن از پلیمریزاسیون پروپیلن در شرایط دما و فشار نسبتا ملایم ودر حضور کاتالیست معروف زیگلر – ناتا انجام می‌شود . وجود این کاتالیست ، پلیمری به صورت ایزوتاکتیک را تشکیل می‌دهد که قادر به متبلور شدن تا حدود ۹۰ درصد است. پلی‌پروپیلن یک پلیمر ترموپلاست است که در یک بازه گسترده از کاربردها شامل فیلم و ورق، قالب‌گیری دمشی، قالب‌گیری تزریقی، بسته بندی غذایی، نساجی، تجهیزات آزمایشگاهی و پزشکی، لوله، کاربردهای صنعتی و ساختمانی و اجزاء خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، پلیمر تولید شده از منومر پروپیلن به طور معمول در برابر حلال‌های شیمیایی، بازها و اسیدها مقاوم است. کد مشخصه این پلیمر است.
جمع بندی
در این مقاله با انواع مواد اولیه برای تولید طناب آشنا شدیم. طناب پلاستیکی از مواد مصنوعی تولید می‌شود که به دلیل مقاومت و طول عمر خوب و همچنین قیمت مناسب در صنایع کاربرد دارند.