انواع پارچه طبیعی و مصنوعی

پارچه یکی از پرکاربردترین محصولاتی است که امروزه مورد استفاده است. در ابتدا پارچه‌ها به شکلی که امروزه هستند یعنی از الیاف مصنوعی نبودند و  بیشتر از الیاف طبیعی خصوصا از پوست و موی حیوانات بودند. در این مقاله قصد داریم انواع پارچه را بر اساس مواد اولیه معرفی کنیم.

پارچه چیست؟

پارچه از انواع مواد خام تولید می‌شود که هم به صورت طبیعی و هم به صورت مصنوعی و هم ترکیبی از هر دو وجود دارند. پارچه را می‌توان بر اساس منشا الیاف، نوع پردازش و استفاده‌ی نهایی طبقه بندی کرد. پارچه ‌های طبیعی آن دسته پارچه‌هایی هستند که از الیاف‌های طبیعی مثل االیاف گیاهی، حیوانی، معدنی ساخته می‌شوند. الیاف‌های طبیعی شامل پوست حیوانات، پیله‌ی کرم ابریشم و دانه‌های گیاهان هستند. این نوع پارچه تنفس می‌کند و علاوه بر نرم و بادوام بودن حساسیت ایجاد نمی‌کند. پارچه‌ طبیعی بهترین انتخاب برای همه است. این پارچه در اثر اشعه‌ی فرابنفش تغییر رنگ نمی‌دهد. پارچه‌های مصنوعی از الیاف مصنوعی مثل ویسکوز (Viscose)، نایلون (Nylon)، پلی استر (Polyesters) و … ساخته می‌شوند.

پارچه‌ی پنبه‌ای

یکی از متداول‌ترین پارچه‌های مورد استفاده شده در جهان است. پارچه‌ی پنبه‌ای کاملا ارگانیک است، یعنی هیچگونه اجزای مصنوعی در آن وجود ندارد. پارچه پنبه‌ای از طریق الیاف اطراف دانه‌های گیاه پنبه به دست می‌آید که به محض بالغ شدن دانه‌ها به شکل کرکی گرد پدیدار می‌گردند و به آن‌ها نخ (پنبه‌ای) گفته می‌شود. الیاف لباس‌های پنبه‌ای در گرما با انبساط مولکول‌های پنبه جریان هوا را برقرار می‌کنند و خنک تر از پارچه های معمولی هستند و در سرما منقبض شده، و مولکول‌های پنبه گرمای بدن را حفظ می‌کنند. از مهم‌ترین ویژگی‌های ان می‌توان به ضد حساسیت بودن ان اشاره کرد. پنبه پوست را تحریک نمی‌کند، این خاصیت پنبه باعث می‌شود کسانی که پوست حساسی دارند به راحتی از آن استفاده کنند. وقتی دنبال لباس مناسب برای کودک هستیم، لباس پنبه ای اولین گزینه است. در ایران لباس‌های پنبه‌ای به نخی معروف اند.

پارچه ابریشم

پارچه ابریشم یکی از قدیمی‌ترین و گران‌ترین پارچه‌های دنیاست. با برداشت تارهای طبیعی پیله کرم ابریشم می‌توان الیاف نرم و لطیف و در عین حال محکم و بادوام ابریشم را تولید کرد. بعد از برداشت الیاف کرم ابریشم، می‌توان آن‌ها را رنگ کرد.  پارچه ابریشمی به دلیل بافت صاف، براق و درخشان و بادوامی که دارد محبوب افراد بسیاری است. این پارچه یکی از محکم‌ترین پارچه‌های تولید‌شده موجود است. الیاف این نوع پارچه را می‌توان به شکل‌های مختلف بافت و پردازش کرد. در واقع روش بافت الیاف ابریشم، نوع بافت، ظاهر و کاربرد آن را تعیین می‌کند.

پارچه کتان

کتان پارچه‌ای سخت و طبیعی است که از الیاف گیاه کتان تولید می‌شود. این گیاه بنفش گلدار در سراسر جهان و به ویژه در اروپای غربی رشد می‌کند. به دلیل پیشرفت در تولید پارچه، پارچه کتان با قیمت مناسبی عرضه می‌شود و می توان آن را با الیاف دیگر ترکیب کرد. انواع پارچه کتان برای هر کمد لباس شیک هستند و از پارچه کتان برای تولید کت و شلوارهای اسپرت و لباس‌های راحتی معمولی، مخصوصاً برای آب و هوای گرم، استفاده می‌شود. کتان به دلیل استحکام و قابلیت جذب بالا مورد توجه قرار می‌گیرد، اما به دلیل بافت و الیاف متمایز، مستعد چروک شدن است. بسیاری از طراحان به جای گریز از این ویژگی پارچه کتان، آن را در طرح های متمایز خود گنجانده اند.

پارچه پشمی

این نوع پارچه از طریق موهای حیوانات متنوعی به دست می‌آید. در افکار عومی مردم کلمه پشم را با گوسفند مرتبط می‌دانند، اما گونه‌های متنوعی از پشم وجود دارد که از طریق حیواناتی به غیر از گوسفند قابل تولید است. پشم به خاطر دوام پذیری و ویژگی‌های عایق گرمایی که دارد، مشهور است. با توجه به نوع مویی که تولیدکنندگان برای ساخت پشم به کار می‌برند، این پارچه ممکن است از مزایای اثرات عایق طبیعی که حیوانات از طریق آن در سراسر زمستان خود را گرم نگه می دارند، استفاده کند. پشم به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردش محبوب است. پنبه تقریبا شامل گیاه سلولز است، اما نزدیک به ۹۷ درصد از پشم را پروتئین و مابقی را چربی تشکیل داده است که باعث می شود تا برای مصارف و کاربردهایی که پنبه مناسب نیست، مورد استفاده قرار گیرد. پشم در مقایسه با پنبه و دیگر مواد منسوج طبیعی یا مبتنی بر گیاه، در برابر شعله مقاومت بیشتری دارد. این ماده شعله را پخش نمی کند و در عوض شعله را به صورت خودکار و خودجوش خاموش می نماید. بنابراین این نوع از منسوج در کاربردهایی که به پایین بودن اشتعال پذیری نیاز است، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

در ادامه به معرفی مختصر تعدادی از انواع دیگر پارچه می‌پردازیم:

•  بروکات : دارای نخهای برجسته و درخشان است
• بورکن کرپ : نوعی پارچه با سطح بافته شده مانند پوست درخت است .
• بوکله : نوعی پارچه با گره‌های نامنظم و سطحی گره دار است .
• چینل : نوعی پارچه شبیه مخمل و ضخیم که دارای کرکهایی در هر دو رو است .
• کلوله : نوعی پارچه نوعی کرپ که از دو بافت در کنار هم شکل گرفته که دارای نقوش برجسته نامنظم است .
• مخمل کبریتی : نوعی پارچه که با نخ‌های نازک بسیار نرم با نخ‌های ضخیم بافته شده است .
• دنیم : پارچه‌های جینی که فقط نخ‌های تار آن رنگ شده و نخهای پود آن سفید است .
• فاکون : پارچه ای بدون طرح است که طی روند ناهمگون و متفاوت بافته شده و اغلب تلفیقی از مات و براق است .
• دوشس : پارچه ساتن براق و محکم که از ابریشم و الیاف مصنوعی بافته شده است .
• کرنیکل ، کرش : نوعی پارچه دارای بافتی برجسته و چین دار به شکل پفکی است .
• تیغ ماهی یا فیش گرات : با نخ‌های مختلف در تار و پود پارچه ، پارچه ای طرح دار با بافت جناقی شکل است .
• گاباردین : نوعی پارچه با بافت ریز از پنبه ، پشم یا الیاف مصنوعی با نقوش برجسته تیغ ماهی ، جناقی یا مخلوط راه راه اریب است که همواره از سمت راست به چپ یا پایین به بالا بافته می‌شود .
• گلن چک : نوعی پارچه چهارخانه ، برجسته یا سایه روشن .
• ژاکارد : همه پارچه‌هایی که طرح آنها از روند بافت پارچه شکل گرفته است .
• هانن تریت : پارچه ای با چهارخانه‌های کوچک که در گوشه هر چهارخانه نیز زائده ای اریب مانند وجود دارد .
• جین : پارچه ای پنبه ای که اغلب سنگ شور شده است .
• لمه : پارچه ای رنگارنگ و براق که از الیاف رنگی یا نخ‌های براق بافته شده است .ماهوت : پارچه ای پشمی یا غیر ضخیم که از طریق روشی مشایه نمدمالی تهیه میشود .
• مواره : پارچه ای با راه راه اریب و طرحی موج دار است که از طریق پس کردن پارچه شکل گرفته است .
• موسیلن : پارچه ای لطیف و نرم ، شبیه کتان که از پنبه یا پشم تهیه شده است .
• پانه زامت : مخمل ضخیم و براق با کرک‌های فشرده
•  پپیتا : نوعی پارچه با چهارخانه‌های کوچک تیره و روشن که بر خلاف طرح جناغی کنگره دار نیست .
• پارچه پرزدار یا پوست مصنوعی : پارچه‌هایی که پوشش مویی ضخیمی دارند و رنگ و اندازه آن شبیه خز واقعی است که به پولیش معروف است و نخ آن مصنوعی است .
• پیکی : پارچه دوبافت با طرح‌های برجسته که به نظر لایی می‌آیند .
• کشباف یا استرج : نوعی پارچه با بافتهای از راست به چپ که خاصیت ارتجاعی دارد .
• ریپس : نوعی پارچه با نخهای برجسته که به صورت اریب است .
• ژرسه رومانیت : نوعی پارچه محکم با کمی خاصیت ارتجاعی که اغلب از پشم گوسفند است .
• راه راه : نوعی پارچه راه راه که شبیه پوست درخت راه راه است .
• پلووری یا سویت شرت اشتوف : اغلب از نوع تریکوی ضخیم یا ژرسه است که از پنبه بافته می‌شود .
•  ترموفلورز یا فلیسه : هر دو روی پارچه کاملاً ضخیم ، زبر و پشمی مانند از الیاف مصنوعی است .
• توخ : پارچه‌های شطرنجی با طرح‌های مختلف .
• چیت : نوعی پارچه چهارخانه ، دو رنگ که از پنبه بافته شده است.